آشنایی با کپی رایت، علامت تجاری، حق اختراع و جواز واگذاری و تفاوت های آنها

اصطلاحات کپی رایت، علامت تجاری، حق اختراع و جواز واگذاری هر کدام به  شکل متفاوتی بیانگر حقوق مالکیت فکری است و در هر کشوری مطابق قوانین وضع شده آن کشور مورد حمایت قرار می گیرد.
نکته قابل توجه در خصوص این عبارت ها این است آن است که وجه تمایز میان این ۴ اصطلاح بسیار ظریف است و در اکثر مواقع یک محصول یا خدمت ممکن است در بیش از یکی از این شاخه ها قرار بگیرد. با این حال در مقام حمایت از حقوق خدمات و کالاهای مختلف و یا حمایت از حقوق کسب و کارهای گوناگون لازم است تفاوت های دقیق آن را بدانید تا در تصمیم گیری آن ها را در نظر داشته باشید. در این مطلب ما در صدد هستیم تا هر یک از این 4 اصطلاح را جهت انتخاب دقیق تر توضیح دهیم.

۱- کپی رایت

کپی رایت در واقع حامی حقوق خالق یک اثر منحصر به فرد و مبتکرانه می باشد. کپی رایت شامل مواردی نظیر خلاقیت های هنرمندانه و جدید، فیلم ها، آهنگ ها، نقاشی ها و هم چنین زمینه های مرتبط با تجارت و کسب و کار نظیر نرم افزار، طراحی سایت، تولیدکنندگان کالاهای مختلف و ارائه دهندگان خدمات می باشد.

مبتکر و خالق یک اثر در سایه کپی رایت این حق را دارد که:

الف) محتوای خلاقانه خود را در هر زمینه ای منتشر کند و به نمایش بگذارد.

ب) محتوای تکمیلی برگرفته از محتوای اصلی نظیر بروزرسانی، ترجمه، بازبینی، خلاصه نویسی و… را ایجاد نماید.

حمایت کپی رایت به صورت خودکار زمانی شکل می گیرد که اثر مورد نظر شکل ملموس و موجودیت پیدا کند. در واقع کپی رایت این حق را ایجاد می کند که برای مدت زمان مشخصی که عموماً مدت زمان طولانی نیز می باشد، حق بازنمایی عمومی اثر در اختیار صاحب آن باقی بماند.

اصولاً در هر کشوری ارگانی جهت ثبت حق کپی رایت وجود دارد و هرچند ثبت این حق اختیاری است با این حال جهت بهره مندی از مزایای پیش بینی شده آن بسیار توصیه می گردد. از جمله مزایای پیش بینی شده، حمایت های حقوقی می باشد؛ بدین معنا که این حق توانایی برخورد با متخلفان و نقض کنندگان این حق را برای صاحبان اثر فراهم می کند.

اثرهایی که تحت حمایت قانون کپی رایت هستند می توانند نشانه ای را به نمایش بگذارند تا نشان دهد که مبتکر و ایجاد کننده آن اثر، آن را تحت حمایت قانون کپی رایت قرار داده است.

۲- علامت تجاری

علامت تجاری در واقع یک نشانه، کلمه، طرح، رنگ و لوگوای است که  منشاء کالا یا خدمات را نشان می دهد و آن را از سایر اثرها که با علامت های دیگری نشانه گذاری شده اند، تفکیک می کند.

دارنده علامت تجاری این حق را دارد که با متخلفان و نقض کنندگانی که از طریق رقابت غیر منصفانه با به کارگیری علامتی که از نظر شباهت می تواند مخاطب را به شک بیندازد، برخورد نماید.

علامت تجاری می تواند:

–    خود کالا یا خدمات باشد مانند Iphone

–    یک ویژگی یا یکی از عناصر آن کالا یا خدمات باشد

–    می تواند یک کارخانه یا تولیدکننده آن کالا یا ارائه کننده آن خدمات باشد مانند Apple

در آمریکا علامت تجاری از دو طریق قابل استفاده می باشد:

–    یا استفاده از علامت تجاری و بدون ثبت نمودن آن

–    ثبت علامت تجاری توسط ارگان صلاحیت دار

اصولاً ثبت علامت تجاری مزایای زیادی دارد. از جمله اعطای حق ملی به صاحب علامت تجاری جهت استفاده از آن در برابر سایر کالاها و خدمات در حالی که علامت تجاری ثبت نشده فقط در محدوده جغرافیایی مشخص و جایی که صاحب آن عموماً از آن استفاده می کند، قابل استفاده می باشد.

۳- حق اختراع

حق اختراع که در واقع حامی حقوق مخترعین می باشد، حق مالکیت منحصر به فردی است که توسط ارگان های صلاحیت دار برای مدت زمان طولانی نسبت به اختراع به مخترعین داده می شود و این حق را به صاحب اختراع می دهد که مانع فروش، ایجاد و استفاده اختراع خود به وسیله دیگران شود و این امر زمانی تحقق می یابد که اختراع مورد نظر موجودیت یابد. برای بهره مندی از چنین امتیازی لازم است که برای ارگان های اعطا کننده این حق این امر احراز گردد که اختراع مورد نظر مفید و جدید می باشد.

۴-  جواز واگذاری

در واقع قراردادی است که طی آن حق مالکیت فکری از دارنده آن حق به شخص ثالثی که می خواهد از آن اثر استفاده کند، انتقال می یابد. طرف مقابل این قرارداد نیز می تواند منحصر به فرد (تنها یک واگذارشونده) و یا غیر منحصر به فرد باشد (تعداد زیادی واگذارشونده). این قرارداد به واگذارشونده حق بهره برداری از حقوق مالکیت فکری را می دهد و این حق به عنوان امتیاز ارزشمندی برای کسب و کارها شناخته می شود.

آیا ممکن است که یک کالا یا خدمات اشکال مختلفی از مالکیت فکری را شامل شود؟

ممکن است قبل از توضیح هر یک از اصطلاحات پرکاربرد عرصه مالکیت فکری که در بالا به آن ها اشاره شد، این تفکر برای شما ایجاد شود که برای حمایت از یک اثر که منحصر به فرد نیز می باشد لازم است صرفاً در یکی از دسته بندی های فوق قرار بگیرد. این امر در حالی است که در عمل این امکان وجود دارد که یک اثر تمام دسته بندی های فوق را شامل شود. به عنوان مثال یک گوشی همراه ممکن است از یک تکنولوژی همزمان با سایر ویژگی هایی که به نوعی اختراع محسوب می شود، بهره مند باشد و در عین حال این تلفن همراه تحت عنوان برند خاصی که علامت تجاری محسوب می شود، به ثبت می رسد و مورد بازاریابی و فروش قرار می گیرد. طراحی صحنه گوشی تلفن همراه نیز ممکن است موضوع کپی رایت قرار بگیرد و اگر کارخانه تولید کننده آن به تنهایی صاحب کلیه حقوق مالکیت فکری آن اثر نباشد، بخشی از حقوق از سایر تولید کنندگان و یا ارائه دهندگان خدمات به این کارخانه واگذار شده است.

 برگرفته از : وبلاگ وینداد